Γιατί υπάρχουν οι πατέντες; Ποιος είναι ο σκοπός τους; Σε γενικές γραμμές για δύο λόγους: Να εξασφαλίζουν ότι ο δημιουργός θα έχει έσοδα από την εφαρμογή της ιδέας του. Να προωθήσουν την έρευνα και την ανάπτυξη καθώς χωρίς το κίνητρο του κέρδους, δεν θα υπάρξει.
Εδώ υπάρχουν δύο βασικά προβλήματα.
Το πρώτο πρόβλημα είναι ότι πατέντα δεν σημαίνει αυτόματα και έσοδα ή κέρδος. Πρέπει να εξασφαλιστούν πολλοί περισσότεροι παράγοντες για αυτό. Θα πρέπει να υπάρχει ανάγκη για το τελικό προϊόν, να λύνει κάποιο πρόβλημα, να το κάνει με την μεγαλύτερη δυνατή ευκολία και να μπορεί να πουληθεί σε μία τιμή που επιτρέπει το κέρδος.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι ούτε η ανάπτυξη δεν είναι εγγυημένη καθώς θα πρέπει και να υπάρχουν αρκετά χρήματα προς επένδυση για την ιδέα, και θα πρέπει να έχει πετύχει ως εμπορική υλοποίηση και το κόστος, η ποιότητα και η ανάγκη να είναι στο επίπεδο που να εξασφαλίζουν ότι υπάρχει αρκετή αγορά για την επόμενη γενιά.
Το κάνουν αυτά οι πατέντες; Όχι. Τι εξασφαλίζουν οι πατέντες; Ότι κάποιος άλλος δεν θα κερδίσει από την υλοποίηση της δικής σου ιδέας. Κοινώς, δεν θα στην “κλέψει”. Βέβαια οι ιδέες δεν κλέβονται. Μόνο αντιγράφονται. Κλοπή σημαίνει στέρηση ιδιοκτησίας. Μία ιδέα δεν μπορεί κανείς να στην στερήσει. Κανείς δεν μπορεί να σου απαγορεύσει να την υλοποιήσεις αν την αντιγράψει. Οι πατέντες εμποδίζουν μόνο να κερδίσει και άλλος.
Δεν θα ασχοληθώ καθόλου με το αν η πατέντα έχει αποδοθεί με λογικές διαδικασίες και δεν είναι πρόχειρη, χωρίς να έχει λάβει υπόψη της την ύπαρξη άλλων προηγούμενων υλοποιήσεων ή αν είναι κάτι προφανές. Θα υποθέσουμε ότι η πατέντα είναι κάτι πραγματικά καινούριο και πρωτοπόρο.
Ας υποθέσουμε τώρα ότι η ιδέα αυτή έχει παγκόσμια αγορά. Μία εταιρία λοιπόν αρχίζει και παράγει ένα καινοτόμο προϊόν και το πουλάει. Τι θα μπορούσε να είναι το προϊόν αυτό; Αν ήμασταν στην δεκαετία του 1970 θα μπορούσε να είναι η οθόνη υγρών κρυστάλλων (LCD). Στην δεκαετία του 2000 θα μπορούσε να είναι το σύστημα προσωπικής μεταφοράς της Segway.
Κάτι πραγματικά καινοτόμο στην αρχή έχει συνήθως μεγάλο κόστος παραγωγής. Αναγκαστικά έχει και μεγάλο κόστος πώλησης για τον τελικό πελάτη, ειδικά όταν πρέπει να αποσβέσεις και το κόστος ανάπτυξης. Αυτό σημαίνει και μικρότερη αγορά όμως.
Τι συμβαίνει λοιπόν στις δύο περιπτώσεις μας; Στην οθόνη LCD και στο σύστημα Segway;
45 χρόνια μετά μπορούμε να δούμε ότι η τεχνολογία LCD βρίσκεται παντού. Τι συνέβαινε όμως τα πρώτα χρόνια; Μόνο μία εταιρία είχε την αποκλειστική πατέντα. Αυτή η εταιρία πουλούσε τα δικαιώματα χρήσης σε λίγους μεγάλους κατασκευαστές που μπορούσαν να την κάνουν προϊόν για το κοινό. Όμως, η τιμή ήταν πολύ υψηλή. Έτσι, για σχεδόν 20 χρόνια οι οθόνες αυτές αποτελούσαν ένα πολύ μικρό τμήμα της αγοράς. Επίσης η εξέλιξή τους ήταν αργή καθώς δεν μπορούσαν άλλοι να τις αναπτύξουν. Μόνο ένας μπορούσε. Η μικρή αγορά επίσης απαγόρευε την γρήγορη ανάπτυξη καθώς δεν υπήρχε τόσο μεγάλη ζήτηση για να πληρώσει την έρευνα. Πότε άλλαξε αυτό; Όταν έληξε η πατέντα και όλοι όσοι είχαν τμήματα ανάπτυξης μπορούσαν να προχωρήσουν την έρευνα. Τότε μειώθηκε και η τιμή του προϊόντος και φυσικά δημιουργήθηκε πολύ μεγαλύτερη αγορά με αποτέλεσμα να φτάσει στο 100% αυτής, σε ελάχιστο σχετικά χρονικό διάστημα. Μεγαλύτερη αγορά σημαίνει μεγαλύτερη πίτα. Αντίθετα με την αυστηρή εφαρμογή της πατέντας το κομμάτι της μίας εταιρίας μπορεί να ήταν μεγάλο, αλλά η πίτα παρέμενε μικρή.
Η Segway τώρα, καταχώρησε την πατέντα της το 2001. Έκτοτε έχει πουλήσει αρκετά κομμάτια, ειδικά για τουριστική εφαρμογή, αλλά τίποτα περισσότερο. Η τεχνολογία της είναι αποκλειστικά δική της και κανένας άλλος δεν έχει δικαίωμα να κατασκευάσει κάτι αντίστοιχο. Αυτό σημαίνει πάλι ότι η Segway δεν έχει αρκετά χρήματα για να προωθήσει την έρευνα και έτσι τα Segway έχουν παραμείνει στο ίδιο επίπεδο, με μικρές βελτιώσεις που οφείλονται στην ανάπτυξη των ανταλλακτικών της και όχι στην ανάπτυξη της ίδιας της αρχικής ιδέας. Το κομμάτι της αγοράς που έχει η Segway είναι μικρό και θα παραμείνει μικρό. Παίζει μόνη της σε μία μικρή αγορά.
Για μένα, αλλά και την αγορά, αυτό σημαίνει ότι η πατέντα αυτή απέτυχε. Δεν υπάρχει ανάπτυξη. Το περιθώριο κέρδους συντηρεί ίσα ίσα την ίδια την Segway.
Για να μην είμαι όμως άδικος υπάρχει ένας τομέας που αναπτύσσεται τρελά με τις πατέντες. Ο νομικός τομέας. Κάποιοι νομικοί κύκλοι δεν θέλουν σε καμία περίπτωση να χάσουν κάτι τόσο προσοδοφόρο και ας πάει η ανάπτυξη κατά… διαόλου.
Leave a Reply