Με τον όρο τεχνητή νοημοσύνη (Τ.Ν.) εννοούμε τον κλάδο της πληροφορικής που ασχολείται με την σχεδίαση συστημάτων και αλγορίθμων που μιμούνται την ανθρώπινη ευφυία μέσα από την μάθηση, τον προσαρμοστικότητα, την κατανόηση, την εξαγωγή συμπερασμάτων και την επίλυση προβλημάτων.
Παρά το γεγονός ότι η Τ.Ν. έχει πάρει πολύ μεγάλη δημοσιότητα τα τελευταία δύο χρόνια, είναι κλάδος που υπάρχει εδώ και 70 και πλέον χρόνια. Οι πιο πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα των ολοκληρωμένων κυκλωμάτων έκαναν εφικτή μία νέα γενιά αλγορίθμων και συστημάτων που μας φέρνουν πιο κοντά σε μία γενική τεχνητή νοημοσύνη.
Είναι όμως αυτό που βλέπουμε σήμερα μία μόδα, ή κάτι άλλο; Είναι ένα χρήσιμο εργαλείο; Έχει γενικά θετική επίπτωση; Υπάρχουν κίνδυνοι;
Ως προγραμματιστής μπορώ να πω ότι η δουλειά μου έχει γίνει, αν όχι ευκολότερη, σίγουρα αποδοτικότερη μέσα σε λίγους μήνες. Και δεν λέω ευκολότερη, γιατί η Τ.Ν. δεν μπορεί να κάνει τον χρήστη της να κατανοήσει έναν αλγόριθμο που θα του δώσει, ούτε φυσικά μπορεί να γνωρίζει τις απαιτήσεις του χρήστη αν αυτός δεν μπορεί να τις εξηγήσει. Οπότε μην ακούμε αυτά που λένε ότι «οι προγραμματιστές δεν θα χρειάζονται». Αυτό που θα συμβεί θα είναι να αλλάξει ο τρόπος που εργαζόμαστε. Όχι η ανάγκη για προϊόντα και υπηρεσίες.
Στο κοντινό μέλλον, μιλάω για τα επόμενα 2 ως 10 έτη, με τα ανοιχτά μοντέλα που εκπαιδεύονται ως «ειδικοί», και με την πρόσβαση σε υλικό που θα επιτρέπει την χρήση τους ακόμα και τοπικά στους υπολογιστές μας, προβλέπω το εργαλείο αυτό να γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της δουλειάς μου. Θα είναι δύσκολο να θυμηθούμε ακόμα και εποχές που δεν είχαμε αυτό το εργαλείο. Το βήμα θα είναι τόσο μεγάλο όσο ήταν η εφεύρεση του Internet και η διαφορά του με τα βιβλία αναφοράς που χρησιμοποιούσαμε πριν. Ίσως και μεγαλύτερο.
Υπάρχουν όμως και κάποια προβλήματα που έχουν αρχίσει να παρουσιάζονται, ηθικά και τεχνολογικά. Αυτά πρέπει να αντιμετωπιστούν ώστε η Τ.Ν. να έχει θετικό πρόσημο στην ζωή μας.
Τα ηθικά προβλήματα κυρίως εστιάζονται στην δυνατότητα για παραβίαση της ιδιωτικότητας, της απώλειας θέσεων εργασίας, ειδικά για εργασίες επαναλαμβανόμενες χωρίς ανάγκη ιδιαίτερα δημιουργικής σκέψης, καθώς και θέματα που έχουν να κάνουν με την προκατάληψη που προκαλείται ανάλογα με τα δεδομένα στα οποία έχει πρόσβαση μία Τ.Ν.
Στα θέματα εργασίας, δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ενώ αρχικά θα υπάρχει (και έχει φανεί ήδη) μία μεγάλη έξοδος από τον χώρο, εργαζομένων που αντικαταστάθηκαν από συστήματα Τ.Ν., η κατάσταση θα είναι προσωρινή όπως ήταν και κατά την αρχή της βιομηχανοποίησης. Εξάλλου ποιος θυμάται σήμερα τις αντιδράσεις των πεταλωτών όταν τα αυτοκίνητα έκαναν την εργασία τους άχρηστη; Εδώ όμως είναι ευθύνη και της πολιτείας να βοηθήσει τους εργαζόμενους να μεταβούν σε κάτι άλλο, γρήγορα και χωρίς να δημιουργηθούν κοινωνικά ζητήματα.
Αντίστοιχα στα θέματα ιδιωτικότητας έχουν γίνει ήδη βήματα μέσα από νομοθετήματα, αλλά σε κάθε περίπτωση πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και ως χρήστες και ειδικά οι προγραμματιστές που δημιουργούμε προϊόντα Τ.Ν. να λαμβάνουμε υπόψη μας αυτήν την παράμετρο.
Για την προκατάληψη τώρα (bias) των μοντέλων, η γνωστοποίηση τέτοιων προβλημάτων προς τους χρήστες, καθώς και η συνεχής έρευνα για την μείωση του φαινομένου είναι ευθύνη των ερευνητών και των δημιουργών των μοντέλων και των αλγόριθμων τεχνητής νοημοσύνης.
Στα τεχνολογικά θέματα το σημαντικότερο είναι η σπατάλη πόρων αυτή τη στιγμή και το κόστος της τεχνητής νοημοσύνης. Όσο τα συστήματα και οι αλγόριθμοι γίνονται αποδοτικότεροι αυτό θα μειώνεται. Επίσης ακόμα και η χρήση με την σημερινή κατάσταση, απλά μειώνοντας τον χρόνο με T.N. για μία εργασία έχουμε κάποια οικονομία ενέργειας, συμπεριλαμβανομένου και του κόστους της ίδιας της Τ.Ν. σε αυτήν.
Θα τολμήσω να κάνω μία πρόβλεψη για τα μοντέλα γενικής τεχνητής νοημοσύνης. Ακόμα είναι ίσως μακριά, όμως η πρόοδος φαίνεται να είναι γεωμετρική που σημαίνει ότι κάποια στιγμή θα καταστούν εφικτά. Εκεί οι προκλήσεις που θα εμφανιστούν θα είναι ακόμα μεγαλύτερες και ο τρόπος που θα τις αντιμετωπίσουμε θα καθορίσει ίσως και το μέλλον του είδους μας. Δεν φοβάμαι τον νέο «Νιγηριανό πρίγκηπα» της τεχνητής νοημοσύνης του σήμερα, γιατί τον κατασκευάζει η δική μας νοημοσύνη με εργαλείο/βοηθό την τεχνητή. Αν όμως μία γενική τεχνητή νοημοσύνη ξεπεράσει την ανθρώπινη διάνοια, το αποτέλεσμα ίσως είναι απρόβλεπτο. Προς στιγμής, φοβάμαι περισσότερο την φυσική ανοησία πάντως…
Βασίλης Περαντζάκης
Πρόεδρος Δ.Ε. Κόμματος Πειρατών Ελλάδας
Προγραμματιστής / Αναλυτής, Υπεύθυνος RND
Leave a Reply